Ραγδαίες εξελίξεις στο Κυπριακό. · Θετικές προοπτικές από τη συμφωνία Κύπρου και Ισραήλ για την οριοθέτηση ΑΟΖ. · Πρόταση του Τ.Παπαδόπουλου για οριοθέτηση της ελληνοκυπριακής ΑΟΖ είχε απορρίψει ο Κ.Καραμανλής

Του Χρήστου Καπούτση

    Σταθμός στην πορεία επίλυσης του Κυπριακού πιθανότατα να αποδειχτεί η 26^η Ιανουαρίου, όταν θα συναντηθούν στη Γενεύη ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δ.Χριστόφιας και εκπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων Ντερβίς Έρογλου, κατόπιν εντολής του Γ.Γ του ΟΗΕ κ.Μπα Κι Μούν, προκειμένου να παρουσιάσουν ένα πρακτικό σχέδιο,  για το πώς θα ξεπεραστούν τα αδιέξοδα που παρουσιάζονται στις ενδοκοινοτικές συνομιλίες.

Στο παρασκήνιο υπάρχει έντονη δραστηριότητα της αμερικανο-βρετανικής διπλωματίας, που επιδιώκει τη διαμόρφωση ενός κατάλληλου πλαισίου επίλυσης άμεσα του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου.

Η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να αντιμετωπίσει και την προπαγάνδα των διεθνών διαμεσολαβητών, που υποστηρίζουν ότι,  οι ελληνοκύπριοι δεν ενδιαφέρονται για λύση του Κυπριακού, αφού έχουν βολευτεί υπό τον προστατευτικό κρατικό μανδύα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, έχει απήχηση στη Διεθνή Κοινότητα η τουρκική προπαγάνδα,  περί απομόνωσης των τουρκοκυπρίων,  ως πολιτική επιλογή της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με εφαλτήριο τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων, η τουρκική διπλωματία θέτει τους δρώντες οργανισμούς (ΟΗΕ-ΝΑΤΟ-Ε.Ε.) ενώπιον  του εξής διλήμματος: Άμεση λύση στη βάση της Συνομοσπονδίας δύο ισότιμων κρατών ή διχοτόμηση της Κύπρου;

Όμως, η διπλωματική θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας αποδυναμώνεται και από την επιθετική κριτική  που δέχεται από έλληνες  και ελληνοκύπριους πολιτικούς και Δημοσιογράφους, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δ.Χριστόφιας. Τον κατηγορούν για ήπια αντιμετώπιση των απαράδεκτων τουρκικών αιτημάτων και για σοβαρές υποχωρήσεις. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας κ.Στεφάνου, συνομιλώντας με έλληνες δημοσιογράφους, υποστήριξε ότι η διαπραγματευτική τακτική του Προέδρου Χριστόφια βρίσκεται σταθερά εντός του αποδεκτού πλαισίου επίλυσης του κυπριακού, δηλαδή, Διζωνική, δικοινοτική Ομοσπονδία , συμβατή με τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις του Σ.Α. του ΟΗΕ , αλλά και συμβατή με το κοινοτικό κεκτημένο.  Και αυτή την Εθνική γραμμή, υποστήριξε ο κ.Στεφάνου, δεν υπάρχει καμία παρέκκλιση. Βέβαια ο κ.Στεφάνου, που επαίρετο για την μαρξιστική του παιδεία,  έσπευσε να διαλύσει κάποιες συναισθηματικές βεβαιότητες περί ελληνικότητας της Κύπρου, υποστηρίζοντας,  ότι στην Κύπρο δεν έχουμε ένα αμιγώς ελληνικό κράτος, αλλά δικοινοτικό (ελληνο-τουρκικό) κράτος!  (τα ίδια ακριβώς υποστήριζε και ο τουρκοκύπριος ηγέτης Α.Ταλάτ).

Θα πρέπει ωστόσο να επισημάνουμε,  ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνοκυπρίων (76% σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση) απορρίπτει τον πυρήνα της πρόταση του προέδρου Χριστόφια, για το Κυπριακό πρόβλημα. Ο ελληνοκύπριος Πρόεδρος έχει αποδεχτεί την εκ περιτροπής Προεδρία (εναλλαγή Έλληνα και Τούρκου ) στο νέο Ομόσπονδο (;) Κυπριακό κράτος, αλλά  και την παραμονή των τούρκων εποίκων στη Κύπρο, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται σχεδόν καθημερινά! Είναι εντυπωσιακό ότι ο Δ.Χριστόφιας  απεδέχθη την παραμονή 50.000 εποίκων, προτού αρχίσουν καν οι συνομιλίες!! Εύλογες λοιπόν οι αντιδράσεις των ελληνοκυπρίων, που δεν επιθυμούν να Κυβερνηθούν από Τούρκο Πρόεδρο και να καταπατούν τις περιουσίες τους τούρκοι έποικοι.

Αναφορικά με την διπλωματική συμπαράταξη   της Ελληνικής Κυβέρνησης, σε αυτή τη δύσκολη φάση που διέρχεται το Κυπριακό, αυτή δεν είναι ανάλογη των περιστάσεων. Η Κυβέρνηση του Γ.Α.Παπανδρέου,  που βίωσε την τραυματική εμπειρία της απόρριψης του σχεδίου Ανάν (ένθερμος υποστηριχτής ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ), τώρα τηρεί πολύ προσεχτική στάση, που αγγίζει τα όρια της αποστασιοποίησης…

    

·       Συμφωνία Κύπρου και  Ισραήλ  για την οριοθέτηση ΑΟΖ 

  Η Κυπριακή Δημοκρατία αγνόησε τις τουρκικές απειλές και προχώρησε σε συμφωνία με το Ισραήλ, για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Η υπογραφή της συμφωνίας για την ΑΟΖ που περιλαμβάνει και συμφωνία για την εκμετάλλευση πιθανών  υποθαλασσίων κοιτασμάτων υδρογονάνθρακων,  που βρίσκονται στην θαλάσσια περιοχή μεταξύ της Κύπρου και του Ισραήλ, έγινε στη Λευκωσία από τον υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας  Μάρκο Κυπριανού και τον Ισραηλινό Υπουργό Εθνικών Υποδομών Ουζί Λαντάου.

Η Ισραηλινό-Κυπριακή συμφωνία προκάλεσε, όπως ήταν αναμενόμενο την έντονη αντίδραση της Τουρκίας.  Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Φεριντούν Σινιρλίογλου κάλεσε τον Ισραηλινό πρέσβη στην Άγκυρα και του επέδωσε αυστηρή προειδοποίηση. Σύμφωνα με τουρκικές διπλωματικές πηγές,  ο Σινιρλίογλου επεσήμανε στον Ισραηλινό διπλωμάτη ότι, « δεν  είναι ενδεδειγμένο  να υπογράφονται τέτοιου είδους συμφωνίες πριν να λυθεί το Κυπριακό ζήτημα. Και δεν είναι μόνο το θέμα της Κύπρου, αλλά τέτοιες συμφωνίες,  μπορεί να ανατρέψουν και τις ευαίσθητες ισορροπίες στην Μέση Ανατολή, και μπορεί να επιφέρουν ισχυρό χτύπημα στην ασφάλεια και σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι σαφές ότι τέτοιες συμφωνίες χειροτερεύουν τις σχέσεις της Τουρκίας με το  Ισραήλ.»

Απαντώντας στο τουρκικό διπλωματικό διάβημα, ο εκπρόσωπος του Ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι η συμφωνία για την ΑΟΖ αποτελεί διμερή υπόθεση της Κύπρου και του Ισραήλ,  που δεν επηρεάζει με οποιοδήποτε τρόπο μια τρίτη χώρα(Τουρκία). Ενώ  ισραηλινός Κυβερνητικός αξιωματούχος, που δεν κατονομάσθηκε, χρησιμοποίησε,  λιγότερο διπλωματική γλώσσα, δηλώνοντας ότι: «Οι Τούρκοι επιδεικνύουν έναν θλιβερό κυνισμό καταγγέλλοντας τη συμφωνία με επιχείρημα το γεγονός ότι κατέχουν το βόρειο τμήμα της Κύπρου»!

Η Ισραηλινό- Κυπριακή συμφωνία για την ΑΟΖ, είναι σαφές ότι , αποτελεί διπλωματική ήττα για τη Τουρκία, διότι η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος και συνεπώς, δεν της αναγνωρίζει το δικαίωμα να συνάπτει Διεθνείς Συμφωνίες! 

Φυσικά το διακύβευμα είναι ο εντοπισμός τεραστίων ποσοτήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου (κοίτασμα «Λεβιάθαν») σε περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στην οριοθετημένη πλέον ΑΟΖ Κύπρου και Ισραήλ.

Η Άγκυρα έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να είναι απούσα στην χάραξη ενεργειακών συνόρων στην Ανατολική Μεσόγειο και είναι προφανές ότι θα αντιδράσει και θα επιχειρήσει να ανατρέψει κάθε συμφωνία που αντιστρατεύεται τα συμφέροντά της.

Η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή πλευρά,  έχουν  κατηγορήσει τη Κύπρο πως διαπραγματεύεται τον ορυκτό πλούτο της περιοχής με το Λίβανο, το Ισραήλ, την Αίγυπτο,  αλλά και με τη Συρία, ερήμην της Τουρκίας. Το 2007 η Κύπρος υπόγραψε με το Λίβανο ΑΟΖ και οριοθέτησε τα υποθαλάσσια σύνορα, ενώ το ίδιο έκανε και με την Αίγυπτο. Παράλληλα έχει υπογράψει από το 2008 Μνημόνιο Ενεργειακής Συνεργασίας με το Ισραήλ και έχει χαρτογραφήσει τη διαδικασία κοινών ερευνών για κοιτάσματα στη περιοχή.

Το 2007 η Κύπρος “δέσμευσε” περιοχή 20.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων για να ξεκινήσει έρευνες. Τις έρευνες και τις άδειες εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων του Ισραήλ είχε αναλάβει η αμερικανική εταιρεία Νoble Εnergy Ltd που εδρεύσει στο Χιούστον, σε κοινοπραξία με ισραηλινές εταιρείες. Οι εταιρείες ExxonMobil, BP, China National Petroleum Corporation, India’s Oil, και Natural Gas Corporation δεν συμφώνησαν μετά από πίεση που δέχτηκαν από τη τουρκική πλευρά και προσωρινά απεχώρησαν, με την ελπίδα ότι θα επανέλθουν σύντομα ως εντολοδόχοι της Τουρκίας.

Οι πρωτοβουλίες της κυπριακής Δημοκρατίας έχουν εξοργίσει την Τουρκία, που δεν δίστασε να στείλει πρόσφατα  δύο Φρεγάτες για περιπολία στην νότια πλευρά της Κύπρου και προφανώς, εντός των χωρικών υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η γεώτρηση στο κοίτασμα «Λεβιάθαν» αναμένεται να αρχίσει τελικά στις αρχές του 2011 από την εταιρεία Νoble Εnergy Ltd (σύμπραξη  ΗΠΑ και Ισραήλ) και, σύμφωνα με τις εταιρείες που εμπλέκονται στο εγχείρημα, θα έχει μεγάλη επιτυχία.

Επισημαίνουμε ότι, το κοίτασμα «Λεβιάθαν», πάνω από 300 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ,  ανακαλύφθηκε πρόσφατα στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου- Ισραήλ.

Οι εξελίξεις αυτές δικαιώνουν εκείνους που υποστήριζαν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στην οριοθέτηση της ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, σε συμφωνία με τα ενδιαφερόμενα  κράτη και με βάση το νέο Δίκαιο της Θάλασσας (1982).  Η Τουρκία αρνείται,  διότι  έχει μια πολύ περιορισμένη ΑΟΖ στο Αιγαίο Πέλαγος, επειδή  απέναντι από τις ακτές της υπάρχουν τα ελληνικά νησιά που διαθέτουν δική τους ΑΟΖ,  όπως ρητά ορίζει το άρθρο 121 της Συνθήκης του Δίκαιου της Θάλασσας.

Ο Κ.Καραμανλής απορρίπτει πρόταση του Τ.Παπαδόπουλου

 Το εντυπωσιακό είναι ότι πριν  μερικά χρόνια ο αείμνηστος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τ.Παπαδόπουλος είχε προτείνει στον Έλληνα Πρωθυπουργό Κ.Καραμανλή  να προχωρήσουν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ των δυο κρατών, αλλά δυστυχώς η Κυβέρνηση της Ν.Δ.  δεν άδραξε μια τόσο μεγάλη ευκαιρία,  που θα δημιουργούσε και ένα προηγούμενο όχι μόνο για το Καστελόριζο,  αλλά και θα δημιουργούσε μόνιμα θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας με την Κύπρο! Η Κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν ήθελε να δημιουργήσει ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Οι ευθύνες του Γ.Α.Παπανδρέου

Πάντως, η Ελληνική  Κυβέρνηση, μετά την πρόσφατη ισραηλινό-κυπριακή συμφωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία και για την οροθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας- Ισραήλ –Κύπρου. Εάν η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν πραγματοποιήσει άμεσα οριοθέτηση της ΑΟΖ τουλάχιστον ανάμεσα στην Ελλάδα,  στην Κύπρο και το Ισραήλ, ώστε  να προκαταλάβει την παράνομη Τουρκική ΑΟΖ στην Μεσόγειο, τότε η Ελλάδα θα υποστεί μια νέα και ιδιαιτέρως δεινή διπλωματική, οικονομική  και πολιτική  ήττα, αφού θα έχει αυτοεξαιρεθεί από την εκμετάλλευση του τεράστιου ορυκτού πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου.

·         Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «πολιτικά ΘΕΜΑΤΑ»