Τα περί του αγωγού ΤΑΡ, προλεγόμενα…

ΑΝΑΛΥΣΗ

Τα περί του αγωγού ΤΑΡ, προλεγόμενα…

του Χρήστου Καπούτση

Ο κατάλογος των παραδειγμάτων που συμπεριλαμβάνονται στο λήμμα λαϊκισμός,  θα μπορούσε να εμπλουτιστεί και με το εξής: Η  αξιολόγηση, θετική ή αρνητική, του αγωγού ΤΑΡ εξαρτάται από την απάντηση στην ερώτηση: «θα μειωθεί η τιμή του αερίου για τους καταναλωτές- νοικοκυραίους;»

Πέρα όμως από την λαϊκίστικη  κομματική  εντυπωσιοθηρία   που αποπροσανατολίζει, η κοινή λογική σκέψη οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι: Είναι θετική εξέλιξη για την Ελλάδα η επιλογή του αγωγού ΤΑΡ, του αγωγού που θα μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο από την ΚΑΣΠΙΑ, στην Κεντροδυτική Ευρώπη, μέσω ΤΟΥΡΚΙΑΣ-ΕΛΛΑΔΑΣ- ΑΛΒΑΝΙΑΣ και  ΙΤΑΛΙΑΣ.

Η κοινοπραξία που  διαχειρίζεται  τα αποθέματα σε φυσικό αέριο στην περιοχή ΣΑΧ-  ΝΤΕΝΙΖ 2 στην Κασπία , στην οποία συμμετέχουν η αζέρικη Socar (26%), η βρετανική BP (26%), η νορβηγική Statoil (20%),  η γαλλική Total (17%), η Ιρανική ΝIOC ( 6%) και Τουρκική TPAO ( 5%) αποφάσισε , ο διαδριατικός αγωγός  Trans Adriatic Pipeline (ΤΑΡ),  να  είναι ο Νότιος ενεργειακός  διάδρομος, που θα μεταφέρει το ευρω-ατλαντικών συμφερόντων αζέρικο φυσικό αέριο,  στα κράτη της Ε.Ε., σπάζοντας έτσι, το  μονοπώλιο, στην τροφοδοσία της Ευρώπης με φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Μια εξέλιξη, που είναι απόλυτα συμβατή με τις προτεραιότητες της αμερικανικής διπλωματίας. (Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ  Ε.Ε. ΑΠΌ ΤΗ ΡΩΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΗΠΑ). Δύο «λεπτομέρειες»,  ήταν  καθοριστικές στην επιλογή του αγωγού ΤΑΡ, έναντι του ανταγωνιστικού «NABUCCO WEST» («Ναμπούκο Γουέστ»),   Η απεμπλοκή της ρωσικής GAZPROM από την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, εξέλιξη που ικανοποίησε τις Βρυξέλλες, αλλά κυρίως τις ΗΠΑ. Και φυσικά, η αγορά της ΔΕΣΦΑ από την αζέρικη εταιρεία  Socar.

«H δημιουργία ενός τόσο σημαντικού έργου βάζει την Ελλάδα σταθερά στο χάρτη των αγωγών και του ενεργειακού εφοδιασμού ολόκληρης της Ευρώπης. Μετά την αναγγελία του ΤΑΡ τα 'σενάρια καταστροφής' της Ελλάδας και εξόδου της από το ευρώ, σταματάνε οριστικά» δήλωσε ο πρωθυπουργός ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ.  Ίσως, αυτή η μικρή πρωθυπουργική επισήμανση, να αποδειχτεί μεγάλης πολιτικής βαρύτητας. Ωστόσο, επιφυλάξεις διατυπώνονται  από συγκεκριμένες δυνάμεις του αντιπολιτευτικού φάσματος.  Η  ανακοίνωση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για τον αγωγό ΤΑΡ,  είναι  μάλλον μίζερη, στενάχωρη, κοντόθωρη  και πάντως , εμπνεόμενη από τον δογματισμό της κομματικής ορθοδοξίας.

Η  αξιολόγηση του ΤΑΡ

Η κατασκευή του Αγωγού ΤΑΡ ,  ενισχύει την ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΉ θέση της Ελλάδας,  ως παράγοντα σταθερότητας, σε μια γεωγραφική περιοχή, που είναι  ασταθής και έντονα συγκρουσιακή, όπως είναι η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Βαλκανικής , του Καυκάσου, της Κασπίας και της Μέσης Ανατολής. 

Η Ελλάδα, συμμετέχοντας στο Νότιο Διάδρομο Αερίου, θα είναι παρούσα στις εξελίξεις,  που αφορούν στην εκμετάλλευση των μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου της Κασπίας.

H Ελλάδα καθίσταται ενεργειακός κόμβος και άξονας στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.  Θα  υπάρχει η δυνατότητα διανομής ποσοτήτων φυσικού αερίου στα Βαλκάνια μέσω διασυνδετηρίων αγωγών. Βουλγαρία , Ρουμανία, FYROM, Σερβία, Μαυροβούνιο, Κροατία, θα μπορούν να διασυνδεθούν με τον Κεντρικό αγωγό ΤΑΡ, καθιστώντας την Ελλάδα βασικό ενεργειακό διανομέα και συνακόλουθα αναπτυξιακό μοχλό στα Βαλκάνια.

Επιπλέον η Ελλάδα αναπτύσσει τις σχέσεις της με το Αζερμπαϊτζάν, μια χώρα που είναι ανερχόμενη δύναμη στο χώρο της ενέργειας.

Το Αζερμπαϊτζάν,  είναι  μια τουρκογενής  μουσουλμανική χώρα,  που έχει πολύ καλές σχέσεις με την  Τουρκία.

Μπορεί λοιπόν οι στενές σχέσεις στον Ενεργειακό τομέα της Ελλάδας με το Αζερμπαϊτζάν, να λειτουργήσουν και ως αντίβαρο στον τουρκικό ηγεμονισμό.  Και η Ελληνική Εξωτερική πολιτική, χωρίς δογματισμούς και αγκυλώσεις,  με υπόδειγμα  τις σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν, να αναπτύξει καλύτερες σχέσεις συνεργασίας με τον Αραβο-μουσουλμανικό κόσμο,  της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής της Α.Μεσογείου , της Β.Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Η κατασκευή και από το 2019  λειτουργία του Αγωγού ΤΑΡ, θα επηρεάσει και το επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Η Τουρκία, είναι η προηγούμενη χώρα από την οποία θα διέρχεται το αζέρικο φυσικό αέριο,  πριν μπει στην Ελλάδα. Δυνητικά,  μπορεί η Άγκυρα να  διακόπτει την παροχή του αερίου προς την Ελλάδα, με διάφορα προσχήματα. Ή  ακόμη και στην περίπτωση,  που θα υπάρχει εσωτερική πολιτική κρίση στην Τουρκία, κάποια από τις αντιμαχόμενες πλευρές,  είτε οι Ισλαμιστές , είτε οι  Αλεβίτες,  είτε οι Κούρδοι, έχουν την δυνατότητα,  αν το αποφασίσουν, για διάφορους λόγους,  να εμποδίσουν την ομαλή ροή του ΑΖΕΡΙΚΟΥ φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Στο παρελθόν,  υπήρξε ανάλογο γεγονός, όταν οι Ουκρανοί λόγω σύγκρουσής τους με τους Ρώσους (πολιτικο-οικονομικοί λόγοι),  έκλεισαν τις βάνες ροής φυσικούς αερίου,  παγώνοντας κυριολεκτικά μες στο χειμώνα πολλές χώρες της Ευρώπης. Εννοείται ότι, αυτό το φαινόμενο,  δεν θα πρέπει να επαναληφτεί με την Τουρκία και την Ελλάδα. Αντιθέτως,  μπορεί, ο αγωγός ΤΑΡ να γίνει και ο «αγωγός» για στενότερη ελληνοτουρκική συνεργασία. Οι πιέσεις από ισχυρούς οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες προς Αθήνα και Άγκυρα,  θα είναι προς την κατεύθυνση της εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων.  Και στο θέμα αυτό,  η αμερικανική διπλωματία, θα έχει ισχυρό παρεμβατικό ρόλο. Επομένως, η πιθανή εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, μπορεί να συμπεριληφθεί στον κατάλογο των θετικών αποτελεσμάτων από την επιλογή του ΤΑΡ.

ΤΑΡ ΚΑΙ ΑΟΖ  

 Ένα ακόμη θέμα, μια  εκκρεμότητα καλύτερα, που συνδέεται έμμεσα με τον αγωγό ΤΑΡ, είναι και η  οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας.

Η διμερής ελληνο-αλβανική συμφωνία,  που υπεγράφη μεταξύ των δύο χωρών,  για τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων ακυρώθηκε, μετά από σφοδρές πιέσεις της τότε αντιπολίτευσης (το Σοσιαλιστικό κόμμα του Εντυ Ράμα, που τώρα θα σχηματίσει τη νέα Αλβανική Κυβέρνηση), από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας. Μάλιστα, στα διπλωματικά παρασκήνια, ήταν σημαντικός ο ρόλος της τουρκικής διπλωματίας, διότι η οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας , με βάση το Νέο Δίκαιο της Θάλασσας (1982), πιθανότατα, θα άνοιγε το δρόμο για την οριοθέτηση της ΑΟΖ,  με τον ίδιο τρόπο,  και στο Αιγαίο, αλλά  και σε άλλες ελληνικές θάλασσες, εξέλιξη , που είναι σαφώς αρνητική,  για το συμφέροντα της Τουρκίας.

Η Ελλάδα, έχει τη δυνατότητα , εκτός από διαμετακομιστικός ενεργειακός κόμβος, να εξελιχτεί και σε χώρα που θα εξάγει ενέργεια, αξιοποιώντας το δικό της ενεργειακό πλούτο.  Πιθανολογείται η ύπαρξη υδρογονανθράκων στη περιοχή μεταξύ Καστελόριζου –Κρήτης και Κύπρου, νοτίως της Κρήτης και στο Ιόνιο. Για να γίνει όμως η αξιοποίηση του υποθαλάσσιου ορυκτού  πλούτου, απαιτείται  η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, με την Τουρκία, την Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Κύπρο  και την Αλβανία.   Το θέμα της ρύθμισης των θαλασσίων ζωνών, δεν μπορεί να διευθετηθεί με εθνικιστικές κορώνες ή με την απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας, αλλά μόνο με την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και με τη συμπαράσταση της Ε.Ε.. Γι’ αυτό ο χαρακτηρισμός του ελληνικού ορυκτού πλούτου και ως Ευρωπαϊκού,  έχει ξεχωριστεί πολιτική βαρύτητα.